Choroby osób starszych: Demencja

Demencja, czyli tak zwane „otępienie starcze”, to przypadłość, która dotyka dużą liczbę osób w starszym wieku. Szacuje się, że zapada na nią ponad 20 procent osób, które ukończyły osiemdziesiąty rok życia. Bardzo często utożsamiana z chorobą Alzheimera, jest jednak pojęciem znacznie szerszym, oznaczającym ogół symptomów związanych z obniżeniem sprawności umysłowej towarzyszącej procesowi starzenia się.

Pierwszym z objawów demencji jest osłabienie pamięci. Dotyczy to zwłaszcza pamięci krótkotrwałej: podopieczny zapomina to, co działo się wokół niego kilkanaście minut temu, nie pamięta, co powiedział, gdzie położył jakiś przedmiot. Często ma z tego powodu pretensje do osoby opiekującej się nią, że nie słuchała jego prośby, zdarza się, że wpada w gniew. Z boku może to wyglądać jak zwykła złośliwość. Podopieczny nie poznaje swojego codziennego otoczenia, swojej rodziny, wszystko wydaje mu się obce. Z drugiej strony pamięta jednak dokładnie czasy swojego dzieciństwa. W takich przypadkach pojawiają się ataki strachu, próby ucieczki z domu, zachowania agresywne.

Kolejną oznaką demencji są problemy z orientacją w czasie i przestrzeni. Podopieczny gubi się podczas pokonywania dobrze znanych mu ścieżek wokół domu i w drodze do sklepu. Często budzi się w środku nocy, gdyż wydaje mu się, że już czas wyjść na spacer. Pojawiają się ponadto halucynacje i urojenia. Podopieczny widzi światła lub postacie, wydaje mu się, że słyszy głosy wydające mu polecenia albo czyjeś kroki.

U osoby cierpiącej na demencję występują także kłopoty w mówieniu i pisaniu. Zdania wypowiadane przez nią nie są już tak płynne jak były kiedyś, podopieczny zapomina słowa. Inną przypadłością związaną z zaburzeniami mowy jest powtarzające się milczenie w obliczu pewnych sytuacji lub osób oraz – niekiedy – uporczywe powtarzanie tych samych zdań nie mających związku z bieżącą sytuacją, a także tzw. echolalia, czyli powtarzanie wypowiedzianych przez kogoś słów. Zdarza się, że podopieczny wypowiada niecenzuralne słowa, związane czasem z jakąś sytuacją, ale nie mające na celu obrażenia kogoś.

Innym, nie mniej poważnym symptomem demencji, są trudności z rozumieniem i liczeniem. Bywa to szczególnie uciążliwe, gdy podopieczny chce samodzielnie rozporządzać posiadanymi pieniędzmi, gdyż z reguły nie rozpoznaje poprawnie nominałów, nie umie też policzyć ile pieniędzy wydał na zakupy. W takich sytuacjach może paść ofiarą naciągaczy, dochodzi też do sytuacji, gdy posądza swojego opiekuna o kradzież.

Opieka nad osobą cierpiącą na demencję jest zajęciem wymagającym dużej odporności psychicznej. Należy starać się zrozumieć podopiecznego, łagodzić jego stany, uspokajać go, tolerować zachowania przypominające zachowania dziecka. Należy mieć na uwadze fakt, iż czasem bywa to bardziej ciężkie, niż opieka nad osobą obłożnie chorą.