Osteoporoza – na czym polega?

Osteoporoza jest chorobą przewlekłą zaliczaną do chorób cywilizacyjnych. Schorzenie to charakteryzuje się dużym ubytkiem masy kostnej, co prowadzi do częstych złamań. Osteoporoza powoduje, że kości są dużo słabsze niż u zdrowego człowieka, dlatego chorzy są bardziej narażeni na wszelkie urazy. Choroba ta rozwija się przez wiele lat (początkowo może nie dawać żadnych objawów), a nieleczona pogłębia się i może być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych. Osteoporozę dzielimy na pierwotną (pomenopauzalną), wtórną i starczą. Pierwszy typ najczęściej występuje u kobiet po menopauzie: dochodzi wówczas do gwałtownego spadku poziomu estrogenów i komórek kostnych (po 40 roku życia procesy niszczenia kości dominują nad procesami naprawczymi), jednak przyczyną rozwoju tej postaci choroby może być też nieodpowiednia dieta (uboga w wapń), używki (nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, picie dużych ilości kawy), brak aktywności fizycznej i czynniki genetyczne. Osteoporoza wtórna może być wywołana innymi chorobami i przyjmowanymi lekami, a osteoporoza starcza występuje u osób w podeszłym wieku.

Objawy osteoporozy

Początkowo choroba przebiega bezobjawowo, dlatego bardzo ciężko ją rozpoznać (nie daje typowych objawów, po których można byłoby ją rozpoznać). Pierwszą (i niestety najpoważniejszą) oznaką choroby są częste złamania wywołane niewielkimi urazami (np. przewróceniem czy uderzeniem). Symptomem osteoporozy może być garbienie, a w późniejszych stadiach dolegliwości bólowe.

Rozpoznanie i leczenie

Diagnostyka choroby opiera się na:

W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza - przeprowadzi on wywiad, który pozwoli stwierdzić, czy u pacjenta występowały czynniki ryzyka mające wpływ na rozwój choroby (np. nieodpowiednia dieta, przebyte złamania, częste złamania w rodzinie, nałogi, inne schorzenia, przyjmowane leki, itp.). Następnie lekarz zleci odpowiednie badania, które pozwolą stwierdzić, czy dana choroba występuje u pacjenta i w jakim stopniu zaawansowania. Podstawowym badaniem jest badanie densytometryczne, które mierzy gęstość mineralną kości (jeśli wskaźnik jest niższy niż -2,5 oznacza to osteoporozę). Podejrzenie osteoporozy skutkuje skierowaniem na kolejne badania: pozwolą one lekarzowi ocenić ryzyko złamań i lepiej zdiagnozować pacjenta.

Leczenie osteoporozy polega przede wszystkim na:

Leczenie osteoporozy wiąże się z przyjmowaniem odpowiednich leków (m.in. takich, które zawierają wapń i witaminę D) i zapobieganiem upadkom (np. rezygnacja z aktywności i czynności niosących za sobą ryzyko urazów – w przypadku osób starszych: jazda na rowerze, korzystanie z drabiny, itp.).

Opieka nad chorym – jak pomagać osobie z osteoporozą?

Pomoc osobie chorej na osteoporozę polega przede wszystkim na wyeliminowaniu z jego otoczenia czynników ryzyka. Mogą nimi być:

Warto zadbać, by chory poruszał się o lasce (dotyczy to przede wszystkim osób starszych) i miał wolne ręce, które pomogą w asekuracji w razie upadku. Wychodząc z chorym na zewnątrz należy uważać na nierówne chodniki i śliskie nawierzchnie, które mogą być przyczyną upadku, a w konsekwencji prowadzić do złamań. Ryzyko wystąpienia choroby zmniejszają następujące czynniki: