Choroby osób starszych: Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba zapalna atakująca układ nerwowy, która powoduje uszkodzenie tkanki nerwowej. Podobnie jak w przypadku innych chorób neurologicznych jej przyczyny nie są do końca znane. Obecnie uważa się, iż jest to schorzenie, w którym system odpornościowy człowieka niszczy własne komórki i tkanki. Na stwardnienie rozsiane chorują ludzie do 50 roku życia, potem ryzyko zachorowalności spada. Przebieg choroby różni się u każdego człowieka, ale u większości występują okresy zaostrzenia choroby a potem następuje poprawa.
Do charakterystycznych objawów SM należą:
- zmiany czucia w kończynach lub na twarzy
- osłabienie mięśniowe
- niedowłady
- zaburzenia mowy
- drętwienia i mrowienia
- zaburzenia albo utrata wzroku (spowodowane zapaleniem nerwu wzrokowego)
Leczenie stwardnienia rozsianego należy rozpocząć od postawienia właściwej diagnozy, a ze względu na jej zróżnicowany przebieg nie jest to łatwe. Zazwyczaj aby potwierdzić albo wykluczyć diagnozę stosuję się następujące badania:
- rezonans magnetyczny głowy oraz kręgosłupa
- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
- tomografia komputerowa
W skutek niepełnej wiedzy o przyczynach choroby, nie ma skutecznej metody jej leczenia. Mimo intensywnych badań nad lekiem, który byłby w stanie ją powstrzymać na dzień dzisiejszy prowadzi ona na ogół do niepełnosprawności.
Należy pamiętać, iż stwardnienie rozsiane to nie tylko choroba ciała ale także i psychiki. Dla wielu ludzi perspektywa niepełnosprawności może spowodować załamanie nerwowe. Dlatego opiekując się chorym trzeba mu zapewnić dużo ciepła i wsparcia, aby miał siłę do walki. Należy bowiem pamiętać, że osoby chore zazwyczaj żyją tyle samo co osoby zdrowe.
Przyczyny stwardnienia rozsianego nie są znane, ale specjaliści wyszczególnili kilka czynników, które mogą sprzyjać jej powstawaniu:
- reakcja autoimmunologiczna – nasz układ odpornościowy „widzi” komórki i tkanki własne jako obce i je niszczy, nie wiadomo jednak dlaczego tak się dzieje
- skłonności genetyczne - rodzinne występowanie stwardnienia rozsianego potwierdzają rozliczne badania. W rodzinach dotkniętych SM ryzyko zapadnięcia na tą chorobę jest dziesięciokrotnie wyższe niż w innych
- miejsce zamieszkania – według badań bardziej narażeni są ludzie rasy białej, mieszkający na półkuli północnej
- wirus – jedną z teorii jest uznanie za przyczynę powstania SM zakażenie wirusem. Naukowcy uważają, iż może to być powiązane z wcześniejszym zachorowaniem na opryszczkowe zapalenie mózgu, ale nie ma co do tego pewności
Warto zwrócić uwagę aby osoby cierpiące na stwardnienie rozsiane unikały:
- wszelkiego rodzaju infekcji
- upałów
- przegrzewania ciała
- gorących kąpieli
- oziębienia
- przemęczenia fizycznego i psychicznego
Zajmując się osobą chorą na tą przypadłość powinniśmy zadbać aby miała ona zapewnioną rehabilitację ruchową, społeczną i poznawczą. Trzeba pamiętać, że chory szybko się męczy i należy odpowiednio zaplanować ćwiczenia. Na zestaw ćwiczeń fizycznych powinno się składać:
- ćwiczenia rozciągające
- ćwiczenia dynamiczne
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia poprawiające sprawność i równowagę
- ćwiczenia koordynacyjne
Rehabilitacja powinna być prowadzona kompleksowo. Poza wysiłkiem fizycznym potrzebny jest też wysiłek umysłowy, aby poprawiać koordynację wzrokowo-ruchową i zdolności pamięciowe. Wyniki badań na temat wpływu rehabilitacji na stan zdrowia pacjentów chorych na SM potwierdzają, że kompleksowa rehabilitacja wyraźnie wpływa na poprawę funkcjonalną pacjentów i zmniejsza ich stopień niesprawności. Osoba cierpiąca na SM powinna utrzymywać odpowiednią wagę ciała, nie przemęczać się fizycznie i psychicznie, nie narażać się na dodatkowe stany zapalne. Są to bowiem czynniki, które mogą spowodować kolejne rzuty choroby. Ponadto warto przestrzegać zbilansowanej diety.
